ÇİYAN

Çiyanlar görünüş olarak uzun vücutlu ve üzeri bölmeler halinde ve her bölmesinde 2 ayağı olan bir haşere türüdür. Çiyan görünüş olarak kırkayağa benzer ve insanlar bunları birbirine çok karıştırırlar. Çiyan ve kırk ayağın vücut yapıları bölmeler şeklindedir. Kırkayağın her vücut bölmesinde 1 çift ayak bulunurken çiyanda ise her vücut bölmesinde 2 çift ayak vardır. Çıyanlar dünyanın her kıtasında yaşarlar. Çıyanlar yaşadığı alana, iklime ve beslenme şekline bağlı olarak farklı boy ve yapıdadırlar. Çıyanların renkleri farklıdır. Çıyanlar yaşadığı alana bağlı olarak farklı renk ve yapıdadırlar. Genel olarak çiyan; sarı, siyah, kırmızı, mavimsi ve hatta diğer renklerde çıyanlar bulmak mümkündür. Çıyanlar besinin bulunmadığı ve kurak olan bölgelerde yaşayanları birkaç cm olurlar. Fakat beslenme koşulları iyi olan yerlerde ve iklimin elverişli olduğu kısımlarda bir çiyan yaklaşık olarak 20-28 cm kadar büyüyebilir

Çiyan üzerinde birçok ayak organları bulunur bu organların hepsi zehirlidir ve dokunduğu zaman canlıları direk zehirleyebilir. Çıyanlar dış ortamda farklı yerlerde bulunabilirler. Çiyanların bulunduğu alanlar; çayırlarda, dağlarda, taş diplerinde, beton bloklar altında, çalı çırpı altlarında, ağaç kovuklarında, toprak altında, ormanda ağaç yaprakları altında olmak üzere birçok ortamda bulunurlar

Evlere gelen çiyanlar evlerin farklı kısımlarında bulunurlar. Genel olarak evlerin bodrum, çatı, duvar yarıkları, ev çatlakları ve döşeme diplerinde gizlenir ve beslenmek içinde evlerin her kısmında gezinirler. Çıyan, insanlara verdiği en büyük sıkıntı ve zarar insanı sokması veya ısırmasıdır. Çıyanın ısırması ile insanlar zehirlenir, kısmı felç geçirebilir veya ölebilirler. Çıyanlar insanların yaşam alanlarına besin bulmak için gelirler. İnsanların yaşam alanlarında bulunan börtü böcek ve haşere guruplarını besin olarak kullanır. Çıyan, besinlerini bulduğu zaman önce ısırır zehirler daha sonra ölen bu haşere ile beslenir. Çıyan ısırması sonrası insan vücudunda kızarıklık, şişme, acı ve kaşıntı gibi belirtiler görülür. Çiyan ısırdıktan sonra insanda vücut kırgınlığı, halsizlik, iştahsızlık, bulantı ve kusma, eklem ağrıları gibi belirtiler his edilir. Çıyan gündüzleri gizlenir ve saklanırlarken geceleri daha aktif olup besin arayışına çıkar ve gezinirler. Sıcak iklimlerde bulunan çıyanlar soğuk iklimlerde yaşayanlardan daha çok zehirliler. Çıyanlarda üreme ve çoğalma için çift eşeye ihtiyaç vardır. Çıyanlar bundan sonra 10'larca yumurta bırakırlar ve beli bir sıcaklıkta çıkan çıyan yavruları beslenmek için etrafa yayılırlar

Çıyan ısırması esnasında ısırılan yerden zehrin yayılmamamsı için hemen ısırılan yer ile kalp arası bağlantısı kesilir. İlk müdahaleden sonra ısırılan kişi en yakın sağlık kuruluşuna gidilmeli. Çıyanlar insanlar için çok tehlikeli bir haşere olduğu için mutlaka görüldüğünde ilaçlanması gerekir